Herkesin Kabusu 20 Yaş Dişleri

        Herkese merhaba, nasılsınız? Ben, yeni dönemin başında, 2 ay süren protez stajındayım. Belki bir miktar zorlanıyor olabilirim, ama şimdilik her şey yolunda. :)

        Bu haftaki yazımız yorumlarda sizden gelen bir soruya yönelik: 20 yaş dişleri. Herkesin korkulu rüyası, acaba bende var mıdır, varsa ne yapacağım, çektirmesem olmaz mı gibi sorulara sebebiyet veren bu dişleri tanıyacağız bu hafta. Nelere sebebiyet verir, tedavileri nelerdir inceleyeceğiz. Bir tane de diş çekimi animasyonu videosu ekledim. Hadi başlayalım o halde. İlk olarak gömülü 20 yaş dişinin çekim videosunu izleyelim.

Nedir bu 20 yaş dişi?!

        20 yaş dişleri; 20lik diş, bilgelik dişi(wisdom teeth) olarak da geçer. Bu dişler ağzın 4 köşesinde en arkada çıkan büyük azı dişleridir. Ama her bireyde 4 tane olması şart değildir. Bazı kişilerde hiç oluşmayabilir, bazılarında da sadece birkaç tanesi oluşur. 17-21 yaşları arasında gelişimini tamamlayıp ağız içine sürer. Bu dişlerin çıkmasıyla birlikte yetişkin sağlıklı kişinin ağzında diş sayısı 32ye tamamlanır.

Çok ağrım oluyor, 20 yaş dişi olabilir mi?

        20lik dişlerimiz çıkarken ağrı yapabilir, bu ağrı kulağa da vurabilir. Yakın bölgedeki lenf bezleri şişebilir. Çıkarken dilinizle o bölgede bir sertlik hissedersiniz.

Her 20 yaş dişi çekilir mi?

(Yatık pozisyondaki bir 20 yaş dişi)

        Yarım sürmüş 20 yaş dişleri çürümeye çok yatkındır çünkü etrafındaki diş eti orada bakteriler için beslenme alanı oluşturur, aynı zamanda dişler çok arkada olduğu için temizlenmesi de zordur. Bu durumda olan bir diş, bağışıklık sistemi düştüğünde apse yapabilir, ateş çıkartabilir. Bu durumda acilen diş hekimine başvurulmalıdır. Gerekirse diş hekimi tarafından antibiyotik ve ağrı kesici yazılır. Acil durum geçtikten sonra diş ya çekilir ya da tedavisi yapılarak ağızda kullanılmaya bırakılır.

       

        Ağızda bırakılmaya karar verilirse, dişin üzerini örten diş eti kesilerek uzaklaştırılır ki diş güzel temizlenebilsin. Bundan sonra o diş çok iyi fırçalanmalıdır.

(Yarım sürmüş dişin üzerini örten diş eti)

        20lik dişlerin dolgu veya kanal tedavisi genelde zordur. Çünkü en arkada oldukları için görüş alanı çok azdır ve aletlerin dişe ulaşması da zordur. Aynı zamanda fırçalanması da zor olduğu düşünülürse yapılan işlem yine çürükle sonuçlanarak boşa gidebilir. Tedavi planlanırken bunlar düşünülerek belki çekim kararı verilebilir.

        Çenelerde yer varsa ve diş karşıt dişe basıyor yani çiğnemeye yarıyorsa, çürüksüz ise dişler çekilmez.

Zamanla ön dişlerim yamuldu, bu 20lik dişle ilgili olabilir mi?

        Bazen çenede yer darlığı vardır ve diş çıkarken öndeki dişlere baskı uygulayarak çapraşıklıklara sebep olur. Bazen de yanağa veya damağa doğru çıkar. Böyle durumlarda genelde dişin çekimine karar verilir.

20lik dişim gömülü kaldı. 

        Bazen 20lik dişler gömülü kalabilir, gömülü dişler panaromik filmlerle belirlenir ve diş hekiminin kararıyla takip edilir veya çekilir. Bazı durumlarda diş alt çenede sinire çok yakın olabilir, dişin kökleri tam gelişmeden çekilmesi önerilir. Böylece ilerdeki çekimde oluşabilecek ve bazen kalıcı olabilen sinir hasarlarına karşı hasta korunmuş olur.

        Gömülü dişler çekildikten sonra genelde hastaya antibiyotik, ağrı kesici ve gargara yazılır. Buna hekimi karar verir. Genellikle işlem sırasında kesilen diş eti dikiş atılarak kapatılır. 1 hafta sonra dikişleri aldırmak için hastalar yeniden çağırılır.

Dişim çekildi, şimdi ne yapacağım?

(Gömülü diş çekimi sonrası buz uygulaması)

•Çekim bölgesine verilen tamponu 30dk ısırın, yer değiştirmemesini sağlayın.

•Anestezi yapıldığı için 2-3 saat bir şey yiyip içmeyin. (Farkında olmadan dilinizi, yanaklarınızı ısırırsınız.)

•Size verilen buzu 5-10 dakika yanağa tutup, 5-10 dakika ayırıp dinlendirin. (Sürekli koyarsanız buz yanığı oluşur.)

•O gün tükürmeyin, ağzınızı çalkalamayın, dişlerinizi fırçalamayın. Bu işlemler negatif basınca sebep olarak kanamanızı artıracaktır. Ağzınıza gelen kanı yutun. Bunun size zararı yoktur.

•O gün ılık veya soğuk yumuşak gıdalar tüketin. Dondurmayı çok öneririz J Pilav gibi taneli şeyler tüketmeyin. (Yara bölgesine kaçmasın.)

•Dilinizle yara bölgesini karıştırmayın, emme hareketi yapmayın.

•O gün sigara, alkol tüketmeyin.

•O gün gece yatarken başınızın altına 2 yastık koyun. (Kafa basıncı artarak kanamayı artırmasın.)

•Sızıntı şeklinde kanama olması normaldir, ağız dolusu kanamanız olursa bir acile başvurun.

        Bunlar genelde hastalarımıza verdiğimiz önerilerdir. Sizin durumunuz farklı olabilir, hekiminiz farklı bir şey yapmanızı söylerse onu dinleyin. Aklınızda soru işareti kalırsa hekiminize danışmaktan çekinmeyin.

        Çekim sonrası yanakta morarma, şişme, ağrı olabilir. Kişiden kişiye şiddeti değişir. Aralıklı buz uygulaması bunların şiddetini azaltacaktır.

Neden?!

        Arkadaşlar aklınıza gelmiş olabilir, madem genelde bu dişler sapasağlamken bile çekilmek zorunda kalıyor, neden inatla vücudumuz bu dişleri çıkarıp duruyor?

        Bunun sebebini bazı bilim adamları evrimsel olarak açıklıyor. Eskiden çiğnenmesi daha güç yiyecekleri yiyen atalarımızın çeneleri daha çok gelişiyordu ve bu dişler için yer oluyordu. Böylece dişler düzgün sürüp fonksiyon görebiliyordu. Ama yıllar boyu hazır, yumuşak gıdaya adapte olan çene kemikleri artık bu kadar gelişmiyor ve dişe çıkacak yer kalmıyor.

Peki neden bazılarımızda varken bazılarımızda yok bu 20lik diş?

        Artık fonksiyon görmeyen bu dişlerin evrimsel olarak yok olmaya başladığı düşünülüyor. Yani önümüzdeki yüzyıllarda bu dişler tamamen yok olacak ve yeni nesiller bizim çektiğimiz çileleri çekmeyecek. J

        

        Bugünkü yazımızın da sonuna geldik. Umarım çoğumuzu korkutan bu dişler hakkında kafalarda olan soru işaretlerini bir miktar giderebilmişimdir. Bu yazı, farkındalığı artırmaya yönelik bir yazıdır. Her hasta kendine özeldir, klinik ve radyolojik muayenesi yapılmalıdır. Bu yüzden hekiminiz size en doğru tedavi seçeneğini sunacaktır.

        Sorularınız varsa yorumlarda buluşalım. Haftaya Cumartesi hangi konuda yazalım? Sitemizde neler olsa hoşunuza gider?

        Ağrıyan 20 yaş dişinize rağmen gülümseyin, unutmayın gülünce çok güzel oluyorsunuz :)